Toelichting op het overzicht éénmalige baten en lasten

In de notitie ‘overzicht structurele en incidentele baten en lasten’ van de commissie BBV van 30 augustus 2018 (link) is, vanwege het belang om te kunnen beoordelen of een begroting structureel in evenwicht is, een nadere duiding gegeven aan de begrippen structureel en incidenteel. Doel van de notitie is om het onderscheid tussen incidentele en structurele baten en lasten te verduidelijken, zodat de begrippen ‘incidenteel’ en ‘structureel’ meer eenduidig toegepast worden. Met structureel evenwicht wordt bedoeld dat structurele lasten worden gedekt door structurele baten. Voor het inzicht in de financiële positie op korte en langere termijn is het voor de raad van belang om een goed beeld te hebben van het structureel begrotingssaldo.

Om vast te kunnen stellen dat sprake is van een structureel evenwicht is belangrijk dat inzicht bestaat in welk deel van de baten en lasten incidenteel zijn en welke structureel. In de begroting moet een limitatief overzicht van de incidentele baten en lasten worden gegeven. Hiertoe dient bovenstaande tabel.

Structurele baten en lasten zijn baten en lasten die in beginsel jaarlijks in de begroting, meerjarenraming en jaarrekening zijn opgenomen. Voor structurele baten en lasten geldt in het algemeen, dat zij tot nadere besluitvorming voor onbepaalde tijd opgenomen zijn. Met andere woorden, er is (nog) geen einddatum bekend. Incidentele baten en lasten betreffen die posten die het begrotingssaldo incidenteel beïnvloeden. Het gaat om eenmalige zaken en om (meerjarige) projecten of subsidies als deze eveneens het karakter van tijdelijkheid c.q. eindig doel hebben. Het BBV geeft geen scherpe definitie wat incidenteel of structureel is. Dit wordt mede ingegeven door het ‘principle based’ zijn van het BBV. Gemeenten verschillen in aard, takenpakket, (politieke) keuzes en omvang van elkaar. Er zijn echter wel een aantal voorbeelden die in vrijwel alle gemeenten toepasbaar zijn. In de toelichting op de wijziging van het BBV in 2013 staat dat in principe alle toevoegingen en onttrekkingen aan reserves incidenteel van aard zijn. De bestemmingsreserve dekking kapitaallasten is hierop een uitzondering (hier staan immers voor langere tijd structurele kapitaallasten tegenover).

Specifiek kijkend naar de tabel voor 2020-2024 kunnen de belangrijkste posten als volgt worden toegelicht:
Verkoop(kosten) gemeentelijke eigendommen:
In de notitie worden deze verkopen expliciet als voorbeeld genoemd; een bezit kun je maar één keer verkopen, dus is er altijd sprake van een incidentele opbrengst. Dit is ook het geval wanneer gronden (stukjes groen, landbouwgronden) gedurende meerdere jaren verkocht worden. Ondanks het feit dat een dergelijke opbrengst mogelijk langer dan drie jaar geraamd kan worden, is er altijd sprake van incidentele baten.

Toevoegingen/onttrekkingen aan reserves:
Zoals hiervoor aangegeven behoren in principe alle toevoegen en onttrekkingen aan reserves tot de incidentele lasten of baten.

Opstellen omgevingsvisie:
Vorig jaar zijn in de begroting voor 2021 incidenteel middelen beschikbaar gesteld voor het opstellen van een nieuwe omgevingsvisite. De nieuwe omgevingswet legt deze verplicht op. Er is externe expertise nodig, omdat we zelf nog geen ervaring hebben opgedaan met dit instrument en geen expert zijn op sommige deelterreinen (zoals duurzaamheid, gezondheid en voorzorg). Deze lasten zijn incidenteel.

Overige incidentele lasten en baten:
Voor de overige in het overzicht opgenomen posten is voor een beperkte periode met een einddatum een bedrag of formatie beschikbaar gesteld (burgerbegroting Hedikhuizen, bijdrage integraal veiligheidsplan, onderwijsagenda, datagedreven werken en formatie Documentaire informatievoorziening) en worden daarom als incidenteel beschouwd.